Η κρίση για αρχάριους - Δομή Χρέους, ΔΝΤ
Η αλλαγή της δομής του χρέους
Δυστυχώς για εμάς υπάρχει ακόμα ένα μειονεκτήματα που προκύπτει από τη δανειακή σύμβαση. Το χρέος μέχρι το πρώτο μνημόνιο του Μαΐου του 2010 ήταν κυρίως υπό τη μορφή ομολόγων. Αυτό σημαίνει πως σε περίπτωση αθέτησης πληρωμών των ομολόγων ο δανειστής είχε πολύ λιγότερα νομικά βοηθήματα να διεκδικήσει τα χρήματά του. Οι χαμένοι του ΧΑΑ θα θυμούνται τι απέμεινε από τις ακριβές και ελπιδοφόρες μετοχές τους όταν οι φούσκες άρχισαν να σκάνε. Το ομόλογο μοιάζει πολύ με την μετοχή επιχείρησης. Αν η επιχείρηση πάει καλά η μετοχή παίρνει αξία και πληρώνει μέρισμα (το κουπόνι). Αν «βαρέσει κανόνι» χάνεις τα λεφτά σου. Αντίθετα οι δόσεις που πήρε η Ελλάδα από το μνημόνιο διέπονται από διακρατικές συμφωνίες και εγγυήσεις. Αυτό καθιστά πιο δύσκολη μια ενδεχόμενη αθέτηση πληρωμών. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πως από τι στιγμή που η χώρα υπήρχε περίπτωση κάποια στιγμή να μη μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της καλύτερα να το έκανες αρχικά, όταν το χρέος της ήταν σε μορφή ομολόγων.
Αντίστροφα η πολιτική ομάδα που αποφάσισε να αλλάξει το χρέος από ομολογιακό σε διακρατικό, όπως έγινε με το μνημόνιο, θα έπρεπε να είναι εντελώς σίγουρη πως στο μέλλον η Ελλάδα θα καταφέρει να πληρώνει τα χρέη της. Διαφορετικά τα αποτελέσματα του νέου δανεισμού μάλλον είναι αρνητικά παρά θετικά.
Με άλλα λόγια αν είσαι οικογενειάρχης και έχεις υποθηκεύσει το αυτοκίνητο σου σε ένα χρέος που δεν μπορείς να πληρώσεις έτσι και αλλιώς, καλύτερα να χάσεις το αυτοκίνητο σου παρά να κάνεις νέα συμφωνία με την τράπεζα και να υποθηκεύσεις και το σπίτι σου. Ο παραλληλισμός φυσικά δεν είναι απόλυτα σωστός μια που όπως ειπώθηκε μια χώρα δεν είναι επιχείρηση και δεν χρεοκοπεί με αυτή την έννοια, η λογική όμως είναι ίδια.
Συνοψίζοντας
Από τη στιγμή που τα δεδομένα έδειχναν πως:α) δε θα βγαίναμε σύντομα στις αγορές β) το χρέος μας θα αυξάνονταν λόγω των παραπάνω τόκων που έπρεπε να πληρώσει η Ελλάδα μέσα στον μηχανισμό στήριξης γ) η οικονομική συνταγή που πρότειναν στην Ελλάδα είχε ενδεχόμενο την ύφεση και την υποβάθμιση της οικονομίας μας και δ) το νέο χρέος μας θα υπαχθεί σε πιο αυστηρές ρήτρες και εγγυήσεις, θα έπρεπε ίσως να μελετήσουμε σοβαρά δύο άλλες επιλογές.
- Την περίπτωση άμεσης χρεοκοπίας ή καλύτερα της αθέτησης πληρωμών στους δανειστές μας. Χωρίς να αναλύσουμε τι συνεπάγεται μια χρεοκοπία ή μια αθέτηση πληρωμών, το σίγουρο είναι πως από τη στιγμή που δεν μπορεί να αποφευχθεί καλύτερα είναι να συμβεί όσο πιο νωρίς γίνεται, καθώς εξασφαλίζεται η κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων και η δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Τα μειονεκτήματα από μια αργοπορία θα είναι η αποδυνάμωση της οικονομίας για τη δύσκολη περίοδο που λογικά αναμένεται αλλά και η επιβάρυνση ενός μεγαλύτερου χρέους. Τονίζεται ξανά πως δεν εξετάζουμε το αν είναι καλή ή όχι η χρεοκοπία. Εξετάζονται οι επιπτώσεις που θα υπάρχουν αν καθυστερήσει και πραγματοποιηθεί μετά από μια παρατεταμένη περίοδο λιτότητας.
- Θα έπρεπε να δεχθούμε ένα διαφορετικό τρόπο στήριξης με άλλους όρους και προϋποθέσεις.
Ο ιδανικός τρόπος στήριξης
Μπορεί κάποια πράγματα να ακουστούν ιδανικά ή μπορεί να υπάρχουν και τεχνικά εμπόδια, ωστόσο αξίζει να προσεγγίσουμε ένα θεωρητικό μοντέλο ιδανικής στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Θα έπρεπε η Ευρώπη αν ήθελε πραγματικά η Ελλάδα είτε να μη χρεοκοπήσει είτε να μη διαλυθεί, να καλύπτει όλες τις δανειακές τις ανάγκες με επιτόκιο όσο πιο χαμηλό γίνεται και σίγουρα χαμηλότερο από όσο είναι τώρα. Αυτόματα και χωρίς να μας χάριζαν χρήματα η Ελλάδα θα κατάφερνε να μειώσει εύκολα το έλλειμμά της και να επιβραδύνει την αύξηση του χρέους. Αν χρειαζόταν κούρεμα στα ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους οι δανειστές αυτό θα έπρεπε να γίνει από την αρχή.
- Σίγουρα θα έπρεπε να επιβληθεί ένα είδος λιτότητας, τέτοιο όμως που δε θα επιβάρυνε την πραγματική οικονομία. Από την άλλη τα βάρη θα έπρεπε όντως να τα επωμισθούν πρώτα οι έχοντες έτσι ώστε να αποδοθεί και ένα αίσθημα δικαίου.
- Θα έπρεπε να δοθεί βάρος στην παραγωγή της χώρας μας. Είτε με οικονομικές ενισχύσεις σε διάφορους τομείς είτε με στήριξη των Ελληνικών προϊόντων αλλά και περιορισμό, με διάφορα μέσα, των εισαγωγών που κάνει η χώρα μας.
Με αυτόν τον τρόπο και θα είχαμε συγκράτηση του χρέους και στους πολίτες θα είχε δοθεί μια πίστη και ελπίδα πως οι θυσίες του πιάνουν τόπο. Αντίθετα, και εδώ πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι, παρουσιάστηκε ο Έλληνας σαν "άχρηστος" και άξιος της μοίρας του. Του επιβλήθηκε ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας που δεν εξετάζει καν τη βιωσιμότητα του τρόπο λειτουργίας του κράτους και τη διατήρηση έστω ενός στοιχειώδους βιοτικού επιπέδου.
Ανακεφαλαίωση και Παρερμηνείες
Το μνημόνιο παρουσιάστηκε με ένα στρεβλό τρόπο στην Ελληνική κοινωνία. Πρώτα από όλα η λογική της "στήριξης" της Ελληνικής οικονομίας μέσω δανείων έχει παρερμηνευτεί. Οι δόσεις των μνημονίων προορίζονται αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση των τοκοχρεολυσίων. Σίγουρα είναι ένα είδος "στήριξης", με τη λογική πως αποτρέπει τη χρεοκοπία προσωρινά, δεν προστατεύει όμως σε κανένα βαθμό την πραγματική οικονομία και το κοινωνικό κράτος. Μισθοί και συντάξεις του δημοσίου, αν και φουσκωμένοι τα τελευταία χρόνια σε σχέση με τα έσοδα, καλύπτονται αποκλειστικά από τα έσοδα του κράτους από τη φορολογία. Επίσης οι περισσότερες δαπάνες που κάνει το κράτος για τον πολίτη καλύπτονται από τους φόρους και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα είναι πολύ μικρές σε σχέση με το ΑΕΠ. Εν πάση περιπτώσει τα δάνεια που δίνονται στην Ελλάδα δεν εξασφαλίζουν σε καμιά περίπτωση την ομαλή λειτουργία του κράτους. Το αντίθετο μάλιστα.
Μια άλλη παρερμηνεία έχει να κάνει με το ύψος των δανειακών αναγκών. Για κάποιον που δεν έχει διαβάσει τα νούμερα του προϋπολογισμού και των δανειακών υποχρεώσεων μιας χώρας μπορεί να δίνεται η εντύπωση πως η λιτότητα είναι απαραίτητη προκειμένου μια χώρα να μπορεί να πληρώνει τα χρέη της. Στην πραγματικότητα καμιά χώρα δεν μπορεί να πληρώνει τα χρέη της με τη λογική που το κάνει ένα νοικοκυριό. Όλες οι χώρες δανείζονται για να πληρώσουν προηγούμενα δάνεια. Αν για παράδειγμα η Ελλάδα καταφέρει να έχει έσοδα 55 δις και δαπάνες 50 δις. Τις περισσεύουν με αυτό τον τρόπο 5 δις. Έλα όμως που το κόστος εξυπηρέτησης μπορεί να φτάνει π.χ. και τα 40 δις. Προφανώς όσο και να βελτιώσει τα οικονομικά της η Ελλάδα δε θα μπορέσει να πετύχει διεύρυνση των εσόδων της κατά 35 δις, οπότε και η αντιμετώπιση του χρέους θα πρέπει να είναι διαφορετική.
Μια άλλη παρερμηνεία είναι πως "οι Ευρωπαϊκές χώρες πληρώνουν το χρέος που δημιούργησαν οι Έλληνες". Αυτό που συμβαίνει είναι πως η Ευρώπη μπαίνει εγγυήτρια σε ένα δάνειο που πληρώνει η Ελλάδα. Μάλιστα οι χώρες τις Ευρώπης κερδίζουν από την Ελλάδα με αυτό τους το ρόλο. Οι χώρες τις Ευρώπης δανείζονται τα χρήματα που θα δώσουν στην Ελλάδα με χαμηλό επιτόκιο και αργότερα δανείζουν την Ελλάδα με υψηλότερο. Όσο δηλαδή η Ελλάδα πληρώνει το χρέος της οι χώρες της Ευρώπης θα κερδίζουν τους τόκους που προκύπτουν από τη διαφορά.
Λίγα λόγια για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ)
Το ΔΝΤ και η παγκόσμια τράπεζα ιδρύθηκε κατόπιν του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και της «νέας τάξης πραγμάτων» που μας συνοδεύει έκτοτε. Οι χώρες δίνουν λεφτά στο ΔΝΤ για να τις... "σώζει" από τις ασωτίες των κυβερνήσεών τους. Αν μια χώρα χρεώστης ξεμείνει από συνάλλαγμα και δεν έχει να πληρώσει τα χρέη της, ζητεί την επέμβαση του ΔΝΤ που έρχεται με ένα πρόγραμμα συμμόρφωσης (conditionality). Οι διασώσεις του ΔΝΤ αφορούν κυρίως στην προστασία των πιστωτών της πτωχευμένης χώρας, γι’ αυτό και κατόπιν της παρεμβάσεώς του, τα τοκοχρεολύσια της χώρας συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικά από τις δόσεις που παρέχει το ταμείο και από τον αποπληθωρισμό που προκαλούν τα προγράμματά του. Αφαιρούνται δηλαδή επιπλέον πόροι από την πραγματική οικονομία προς εξόφληση των τοκοχρεολυσίων. Η τακτική αυτή προκαλεί μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και υποτίμηση των αξιών (μισθοί, ακίνητα). Καθόσον όμως τα τοκοχρεολύσια συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικά, η χώρα ωθείται σε εκτεταμένη ανεργία και φτώχεια των χαμηλότερων οικονομικών τάξεων. Η λογική του σχεδίου βασίζεται στην βίαιη ανάσχεση των εισαγωγών και μείωση των δαπανών ώστε να εξοικονομηθούν πόροι προς εξόφληση τοκοχρεολυσίων. Λόγω της ξαφνικής ύφεσης όμως προκαλείται σοκ στην οικονομία και στην κοινωνική συνοχή, γι’ αυτό και οι συνταγές του ΔΝΤ θεωρούνται καλές για τους πιστωτές αλλά κακές για αυτούς που τις υφίστανται. Τα αποτελέσματα σε 120 περιπτώσεις παρεμβάσεως από της ιδρύσεώς του έχουν προκαλέσει τα παρακάτω αποτελέσματα: Κοινωνική αναταραχή, ανασφάλεια, αύξηση της ανεργίας, κλείσιμο υγιών επιχειρήσεων, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, μετανάστευση νεολαίας, αποκρατικοποιήσεις, περαιτέρω άνοιγμα της οικονομίας στον ξένο ανταγωνισμό, απορύθμιση εργασιακών σχέσεων, αύξηση τιμών τροφίμων και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. Με καλή τύχη οι δείκτες της οικονομίας αρχίζουν να βελτιώνονται και το χρέος να ελαττώνεται με μεγάλο όμως κοινωνικό κόστος, έκπτωση της δημοκρατίας και αμφίβολη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.
Σχόλια
Αθανασάκης Θωμάς
Κύριε Περισιανίδη, Συγχαρητήρια αν και δεν ασχολούμαι με οικονομικά έμαθα πάρα πολλά με αυτά που γράφετε .. Δεν μπορώ ώμος να κατανοήσω ένα πράγμα .. Μια χώρα σαν την Ελλάδα που έχει όπως λέτε περίπου 50 δις καθαρά έσοδα .. Και 22 δις για μισθούς και συντάξεις .. Αρα μένουν υπόλοιπο 50 - 22 = 28 δις .. Και δεν μιλάω για τώρα αλλά πολλά χρόνια πριν δημιουργηθεί αυτό το τεράστιο χρέος να κανονίσουμε να περνάμε με τα άλλα 28 δις .. Και να μην δανειζόμαστε .. Πραγματικά εγώ μπορεί να μην καταλαβαίνω αλλά οι τόσο φωτισμένοι οικονομολόγοι του κράτους δεν ήξεραν ότι οι τοκογλύφοι θα μας πίνουν μια ζωή το αίμα .. Τον λόγο να παίρνω δανικά αντί να προσαρμόσω την οικονομία μου όπως θα το έκανα στο σπίτι μου έχω 28 δις με αυτά περνάω .. Η όλοι αυτοί που μας κυβερνάνε τόσα χρόνια είναι απλά υπάλληλοι των τραπεζών για να μην πω καμιά πιο βαριά κουβέντα ότι από το 1945 μας κυβερνάνε οι δωσίλογοι .. τα παιδιά τους .. και είμαστε τόσο μα τόσο ανόητοι που περιμένουμε να μας σώσουν τα εγγόνια τους !!!!!!!!!!
Περισιανίδης Ευθύμης
Ευχαριστώ κύριε Αθανασάκη. Μερικές παρατηρήσεις. Τα έξοδα μιας χώρας δεν είναι μόνο μισθοί και συντάξεις. Υπάρχουν λειτουργικά έξοδα, έργα, προμήθειες κτλ. Ωστόσο για μένα η ουσία είναι πως την ευθύνη της διαχείρισης την είχαν οι πολιτικοί. Έπρεπε να φροντίσουν τα έξοδα να είναι κοντά στα έσοδα. Αυτό μόνο αυτοί που κυβέρνησαν μπορούσαν να το οργανώσουν και να το καθορίσουν. Από την άλλη να σημειώσουμε οτι δεν είναι απαραίτητο να έχεις πλεόνασμα κάθε χρόνο. Και ένα μικρό σχετικά έλλειμμα δε θα έβλαπτε. Τέλος αξίζει να δούμε και τι ρόλο έπαιξε και το ευρώ στη διαμόρφωση του χρέους.
Βασίλης Σεραφειμάκης
Αναρωτιέμαι εάν οι \\\"Φίλοι τού Ποταμιού\\\" διάβασαν προσεκτικά όλο το κείμενο και αν αποκόμισαν από αυτό τα σημαντικά διδάγματα που παρέχει. Το κείμενο έχει σημαντικές παραλείψεις, οι οποίες δείχνουν ότι ο συγγραφέας ανήκει στην καθεστηκυία σχολή ανάλυσης (πχ δεν μνημονεύει καθόλου το θεμελιώδες δεδομένο ότι ένα κράτος με δημοσιονιομική και νομισματική αυτονομία έχει την ευχέρεια να δανείζει τον εαυτό του και να καθορίζει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού του). Αλλά έχει πάμπολλες τσουχτερές αλήθειες για όσους τυχόν παραμένουν οπαδοί τών αποτυχημένων και εγκληματικά λανθασμένων Ευρωπαϊκών οικονομικών πολιτικών.
χρηστος
Το 0,1 το 0,2 κτλ ειναι το ποσοστο του ΑΕΠ στον πρωτο πινακα?
Παύλος
Κατάντησαν μια υπερήφανη χώρα, να μην μπορεί να ζήσει χωρίς δάνεια. Οι Νεοέλληνες έμαθαν τι σημαίνει \"Σπρέντ\" αλλά δεν γνωρίζουν την Αριστοτελική \"ενδελέχεια\". Ξέρουν τι είπε η Καγκελάριος της Γερμανίας, δεν γνωρίζουν όμως τι είπε ο Αρίσταρχος. Ξέρουν τον υπουργό οικονομικών της Γερμανίας, δεν γνωρίζουν όμως τον πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών. Γιαυτήν την κατάντια της πατρίδας μου δεν ευθύνεται κανείς? Ουστ!!!!
marlow21
Κατ\' αρχάς να πω, αν και θα το καταλάβετε, ότι είμαι άσχετος από οικονομικά. Θέλω να ρωτήσω, με αφορμή το κείμενό σας, γιατί η Ολλανδία δεν χρειάστηκε να μπει σε Μνημόνιο; Γνωρίζω ότι η Ολλανδία έχει τριπλάσιο ΑΕΠ από την Ελλάδα και πολλαπλάσιες ποσοστό του ΑΕΠ της προέρχεται από εξαγωγές. Εμείς έχουμε γύρω στα 20 δισ. εξαγωγές, οι Ολλανδοί 180 δισ. ? αν θυμάμαι καλά. Ο λόγος είναι ότι μπορούν να αποπληρώνουν τα δάνεια που έχουν πάρει χωρίς να δανείζονται ή είναι κάτι πιο περίπλοκο; Δε βρήκα λογική εξήγηση στο ερώτημα γιατί εμείς Μνημόνιο και όχι και αυτοί; Ευχαριστώ εκ των προτέρων!
Περισιανίδης Ευθύμης
marlow21 σχετικά με το σχόλιο σου για τις γνώσεις σου στα οικονομικά θα ήθελα να κάνω την εξής παρατήρηση. Με την εργασία αυτή ήθελα να φέρω τα οικονομικά πιο κοντά στον πολίτη. Σε ένα επίπεδο δεν θέλουμε να υπολογίσουμε κάτι πολύπλοκο, αλλά να κατανοήσουμε βασικές έννοιες όπως έσοδα έξοδα κτλ τα οποία απαιτούν απλή αριθμητική. Λίγο αυτοπεποίθηση θέλει και να ασχοληθούμε. Το ερώτημα σου έχει ενδιαφέρον και θα σου απαντήσω κάπως γενικά. Πιο συγκεκριμένα μπορείς να ανατρέξεις σε κάποιο πίνακα εξέλιξης του χρέους της Ολλανδίας αν σε ενδιαφέρει. Για να πληρώνει πραγματικά μια χώρα το χρέος της αυτό θα πρέπει αυτό να μειώνεται. Στην πράξη όμως αυτό δε συμβαίνει. Δεν είναι λογικό δηλαδή να λες πως η Γερμανία έχει χρέος 2,3 τρις αλλά το πληρώνει και την άλλη χρονιά να έχει χρέος 2,4. Οι εξαγωγές που αναφέρεις είναι ένας χρήσιμος δείκτης αλλά δεν λέει όλη την αλήθεια. Το μυστικό βρίσκεται οτι το πλεόνασμα στις εξαγωγές δεν μεταφράζεται συνήθως σε έσοδα για το κράτος ή και για τους πολίτες που μας ενδιαφέρει. Έτσι θεωρητικά μια χώρα μπορεί να έχει μεγάλο εμπορικά πλεόνασμα και ταυτόχρονα μεγάλο χρέος. Το θέμα είναι δηλαδή τι θα φορολογηθεί και σε ποιες τσέπες θα μπει το πλεόνασμα γιατί λεφτά όντως υπάρχουν. Το γιατί μπαίνει μια χώρα σε μνημόνιο είναι θέμα πολιτικό και όχι κάτι φυσικό που γίνεται από μόνο του. Το δεδομένο είναι οτι το 2009 - 2010 ανέβηκαν τα Ελληνικά spread. Το πως λειτουργεί αυτό το εξηγώ στην εργασία. Ελπίζω να σε βοήθησα.
Απόστολος
Κατατοπιστικότατο άρθρο, ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που αφιερώσατε.
Αλεξ
Δεν θα μπορούσα να είχα ξοδέψει καλύτερα τον χρόνο μου! Μετά από αυτό το άρθρο όλα βγάζουν νόημα. Δεν θα έπρεπε αυτό το κείμενο να έχει δοθεί ήδη από την ημέρα που δημοσιεύτηκε σε κάθε πολίτη για να μπορεί να παρακολουθεί, να ΚΑΤΑΝΟΕΙ και να κρίνει τις εξελίξεις? Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει μέριμνα. Και αυτό μάλλον λόγω κάποιας σκοπιμότητας. Ευτυχώς με το διαδίκτυο μπορούμε να πάρουμε λίγο την κατάσταση στα χέρια μας και να κάνουμε βήματα προς την \"αφύπνιση\" που να μας βγάλει από την \"σπηλιά του πλάτωνα\". Δεν έχω να προσθέσω τίποτα ή όποιαδήποτε απορία. Το κείμενο είναι άψογο, συνεκτικό, αδιάτρητο! Ένα πλήρες και ανελλειπές δίδαγμα. Μόνο συγχαρητήρια για την αντικειμενική, αμερόληπτη και ταυτόχρονα απόλυτα κατανοητή σε όλους παρουσίαση των οικονομικών μηχανισμών και γεγονότων. Κύριε Περισιανίδη είμαι ευγνώμον! Άμεση προώθησή του σε όλους.
Νίκη
Ευχαριστούμε για το κατατοπιστικό άρθρο. Θα μπορούσατε σε ένα άλλο άρθρο να εξηγήσετε πώς δουλεύουν τα χρηματιστήρια; Τί ακριβώς γίνεται τώρα με το χρηματιστήριο της Κίνας; Ευχαριστώ προκαταβολικά
Παντελής
Κύριες Περισιανίδη πως κρίνετε τις κινήσεις της κυβέρνησης μέχρι τώρα σχετικά με τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές; Από τη στιγμή που οι δανειστές αρνούνται κούρεμα, πιστεύετε ότι μια επιμήκυνση, ένα περιθώριο μη πληρωμής τόκων και μια μείωση επιτοκίου θα μπορούσαν να κάνουν το χρέος βιώσιμο ή στο τέλος θα ήταν μια από τα ίδια; Τέλος μήπως γνωρίζετε ποια θα είναι η πορεία της χώρας εκτός ευρώ αν παρ\'ελπίδα δεν κλείσει συμφωνία; υγ. Μιλήσατε για το ευρώ αφήνοντας κάποιες σκιές. Χωρίς να ξέρω οικονομικά μου έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ο μόνος λόγος ύπαρξης του είναι για να κερδίσουν οι πολυεθνικές. Χονδρικά, αύξησαν τις τιμές τους, αναγκάστηκε το κράτος να δώσει μεγαλύτερους μισθούς για μπορέσει να ανταποκριθεί ο καταναλωτής και για να το καταφέρει αυτό έπρεπε να αυξήσει τον δανεισμό. Άρα δανείζονταν για να γεμίζει τα ταμεία των πολυεθνικών!
Θοδωρής
Απλά ευχαριστούμε που μας βοηθήσατε να καταλάβουμε τις βασικές έννοιες στην νέα Ελληνική τραγωδία που περνάει η χώρα μας. Επειδή κατανοώ τον απλό τρόπο γραφής σας (ιδιαίτερα όταν δίνεται παραδείγματα και κάνετε συγκρίσεις κράτους και οικογένειας) και θα ήθελα να παρακολουθώ τις αναλύσεις σας ή ακόμα και τις τοποθετήσεις σας υπάρχει κάποιο site που μπορούμε να σας βρίσκουμε. Ευχαριστούμε προκαταβολικά
Περισιανίδης Ευθύμης
ʽΠαντελήʼ σύμφωνα με τα δεδομένα που μας έχουν δώσει όσες πολιτικές ομάδες έχουν κυβερνήσει ή συγκυβερνήσει δεν υπάρχει διαπραγμάτευση. Υπάρχουν απαιτήσεις των δανειστών που απλά πρέπει να ικανοποιηθούν. Για τη δεύτερη ερώτησή σου για “την επιμήκυνση χρέους” δε νομίζω να λύσει το πρόβλημα. Κάπου είχα διαβάσει οτι στην παγκόσμια ιστορία δεν υπάρχει αναδιάρθρωση χρέους προς όφελος του δανειζόμενου με πρωτοβουλία του δανειστή. Δεν ξέρω αν ισχύει αλλά μου ακούγεται λογικό. Για το ευρώ έχω γράψει αυτό http://www.veriorama.com/krisi_euro.php
Περισιανίδης Ευθύμης
ʽΘοδωρήʼ ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Υπάρχει σκέψη για δημιουργία ειδικού site για την κρίση. Μέχρι τότε μπορείτε να με βρίσκετε εδώ. Επίσης έχω γράψει και κάποια άρθρα σε αυτό το site Για το ευρώ έχω γράψει αυτό http://www.veriorama.com/krisi_euro.php και κάποια άρθρα http://www.veriorama.com/article_group.php?type=best
Γίωργος Παπ
Κυριε Περισιανίδη, συγχαρητήρια για το εξαιρετικά εμπεριστατωμένο άρθρο. Ειμαι ένας απο τους πολίτες που τρέμουν στην ιδέα της χρεοκοπίας. Ο λόγος δεν είναι ο φοβος οτι \"δε θα εχουμε να φαμε\" ή οτι \"θα επικρατήσει το απόλυτο χάος\". Η μεγαλη μου ανυσηχία ειναι οτι σε εθνικό επίπεδο, θεωρώ οτι οι δανειστές προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τη ζημια τους απο τη δική μας \"αθετηση πληρωμων\", θα διαθέσουν το χρέος μας προς εξαγορά. Ποιος μπορει να ενδιαφερεται για να αγοράσει το χρέος μιας χρεοκοπημένης Ελλαδας? Μα φυσικά οι \"καλοί μας γείτονες\". Η σκέψη λοιπον, να σταματήσουμε να χρωστάμε στην Ευρωπη και στο ΔΝΤ και ξαφνικά να βρεθουμε να χρωστάμε το ίδιο χρέος στην Τουρκία, με προβληματίζει ιδιεταιρα, καθοσον μια τετοια κίνηση απο πλευρας της γειτονικης μας χωρας, δεν θα ειχε φυσικά αγαθους σκοπους, αλλα στοχο να αξιώσει (και μαλιστα με νομιμη προφαση) ουσιαστική κυριαρχία επι ελληνικών εδαφών και οικονομικών πόρων στο Αιγαίο και τη Θράκη. Προφανώς κατι τέτοιο ειναι αδυνατο να γινει αποδεκτό απο οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση (ελπιζω), γεγονός το οποιο μοιραια οδηγει σε πολεμο. Ενα πολεμο τον οποιο μια χρεοκοπημένη χωρα, δεν θα εχει πορους να στηρίξει. Θα ήθελα καποιο σχολιο επ\'αυτου.
Περισιανίδης Ευθύμης
Περίεργο σενάριο η πώληση του χρέους στην Τουρκία. Έχει γίνει κάτι αντίστοιχο ιστορικά; Αν ναι θα ήθελα να μου στείλετε κάποιο link ή πληροφορία να το διαβάσω.
Γιώργος Παπ
(1/2) Κατʼαρχην να ξεκαθαρίσω οτι δεν ειμαι νομικός, ιστορικός ή οικονομολογος. Ειμαι στρατιωτικός. Το θεμα που θετω ξεκίνησε να με προβληματίζει μετα τις δηλώσεις Νταβουτογλου (30ιουν) περι προθεσεως της Τουρκίας να συνδραμει οικονομικά την Ελλαδα ωστε να «... κερδίσει τη φιλία του ελληνικού λαού και τη δυνατότητα να μετατραπεί το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης.» «Θαλασσα ειρηνης»?? χμμ... Εκφραση που γενικως περναει απαρατηρητη σε οσους δεν εχουν να ασχολουνται καθημερινα με αεροναυτικες παραβιασεις τως συνόρων μας και αλλες παρομοιες πρακτικες των γειτόνων, οι οποιες εντασονται στο πλαισιο της (επισημα δεδηλωμενης) θεωρίας οτι το Αιγαιο θα επρεπε να διχοτομηθει κατα τον 25 μεσημβρινό. [επειδη δε μπορω να το αναλυσω αυτο, ψαξτε το λιγο και το συζηταμε]. Αυτα ως προς τα ενδιαφεροντα της Τουρκίας και την προθεσή της να μας «σωσει».
Γίωργος Παπ
(2/2) Ως προς το θεμα εκχωρησης του δανείου σε τριτους τωρα... Οχι, δεν εχω υπʼοψη μου αν εχει ξαναγίνει στο παρελθόν. Δυστυχως δεν ασχολουμαι σε τετοιο βαθμο με την ιστορία και γιʼαυτο το σχολιο μου ειχε χαρακτηρα «προσωπικης ανυσηχίας» και οχι μιας εμπεριστατωμενης τοποθέτησης. Παρʼολα αυτα θα σας πω απο που πηγάζει η ανυσηχία μου οτι κατι τέτοιο ειναι νομικώς εφικτό: 1) Τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών (σε επιπεδο φυσικών και νομικών προσωπων) χαρακτηρίζονται νομικα ως κεφάλαια (assets) της εκάστοτε τράπεζας που τα εχει στην κατοχή της. Αυτό τους δίνει το δικαίωμα να τα χειριστούν κατα το δοκούν οταν αυτες κρίνουν σκοπιμο. Το γεγονός αυτο αποτυπωνεται στους όρους των δανειακών συμβάσεων που υπογραφουμε για να παρουμε οποιοδηποτε δανειο θέλουμε (στεγαστικο, καταναλωτικό, κλπ) συννηθως με τη φραση «η Χ-BANK διατηρεί το δικαίωμα να εκχωρήσοει σε τρίτους την είσπραξη των απαιτήσεών της που απορρεουν απο την παρουσα συμβαση». Φρονώ, χωρίς να ειμαι απολυτα βεβαιος, οτι κατι αντίστοιχο ισχυει και στις διεθνείς δανειακες συμβάσεις (οπως αυτη του Μαιου 2010). 2)Στο κειμενο της παραπάνω συμβασης (το οποιο φυσικα δεν εχω καταφερει να το διαβασω όλο) περιέχεται το εξής: (Αρ.14 Παρ.5 Συμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης //20-5-2010) «14. ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ (5) Με την παρούσα ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία, από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγώγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή έκτελέσης δικαστικής αποφάσης ή προσωρινή διαταγή, και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος.» Δεν ξερω, εμενα ολα αυτα με προβληματίζουν πολύ. Δυστυχώς δεν εχω το γνωσιακό υπόβαθρο, αλλα ουτε και το χρόνο να κατσω να τα αναλύσω. Δεν γνωρίζω αν κατι τετοιο εχει γινει στο παρελθόν. Αλλα και να μην εχει γίνει, απο μονο του αυτο δεν με εφυσηχαζει. Σιγουρα θεωρώ οτι στις οποιες αποφασεις παιρνουμε (σαν χωρα) θα πρεπει να ειμαστε σιγουροι οτι βλεπουμε ολη τη σκακιέρα, και οχι μονο το τετραγωνακι στο οποιο θα πάμε. Δυστυχως πολλοι απο μας βλεπουμε μονο το τετραγωνακι στο οποιο ειμαστε τωρα ή ημασταν 2 κινησεις πριν.
Φίλιππος
Αν μπορούσατε να οργανώσετε ένα σεμινάριο για κάποιους άσχετους που επηρεάζουν την κοινωνία θα προσφέρατε μεγάλη υπηρεσία στην χώρα.
Ιπτάμενος Διάκος
Το άρθρο είναι ελλειπέστατο. Κατ\' αρχήν δεν μας λέει ποιοί είναι αυτοί που μπορούν να δανίζουν όλα τα κράτη του κόσμου που αυξάνουν το ΑΕΠ τους συνεχώς και γίνονται όλο και πιο αξιόχρεα; Που τα βρίσκουν αυτά τα λεφτά; Γιατί δεν μπορούν τα κράτη να κάνουν το ίδιο, ώστε να βγάζουν μόνα τους αυτά τα λεφτά και να μην χρειάζεται να τα δανίζονται; Τους νόμους τους κατασκευάζουν τα κράτη και οι κυβερνήσεις. Και μπορούν να τους επιβάλλουν άνετα στις τράπεζες και στα funds και σε κάθε λογής κερδοσκόπο. Γιατί δεν αλλάζουν τους κανόνες ώστε να μην χρειάζεται να χρωστάνε στους ιδιώτες, αλλά αφήνονται να ελέγχονται από αυτούς; Έπειτα, το άρθρο αυτό αποδέχεται εξαρχής ότι λίγο πολύ τα κράτη είναι πάντα ελλειματικά και δανίζονται, αρκεί να αυξάνονται τα ΑΕΠ τους και όλα είναι καλά. Δεν μας λέει, ως πότε θα μπορούν να αυξάνονται τα ΑΕΠ όλων των κρατών; Μέχρι πότε θα μπορεί η πραγματική παγκόσμια οικονομία να αυξάνεται; μέχρι πότε θα μπορούν να αντλούνται περισσότεροι πόροι για να αυξάνονται τα χρέη και το ΑΕΠ;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ
Κύριε Περισιανίδη, Θέλω να σας συγχαρώ για το άρθρο σας και τον τρόπο που το έχετε συγράψει. Είναι πολύ αναλυτικό και κατανοητό και από τον πιό αδαή. Εάν κι\' εφόσον σας είναι εύκολο, παρακαλώ, παρουσιάστε μας και τα κεφάλαια των δανείων με τους αντίστοιχους τόκους που έχουμε λάβει, ιδιαίτερα αυτών της Ισπανίας. Ευχαριστώ πολύ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ dkalogirou7@gmail.com
βάνα
Ευχαριστούμε για την καταπληκτική αναλυτική αλλά και επεξηγηματική αναφορά για το μνημόνιο και το ΑΕΠ. Το θέμα είναι ότι η χώρα μας έδειξε περίτρανα ότι δανειζότανε όχι για μισθούς και συντάξεις αφού τα εισέπραττε μέσω εφορίας (με αυξημένο ποσοστό φοροδιαφυγής) αλλά και τα δάνεια δεν χρησιμοποιούνταν προς χρηματοδότηση της παιδείας και της υγείας κτλ. για κοινωνικό όφελος τότε για ποιο λόγο δανειζόμασταν.
Μιχαλης
Εξαιρετικο αρθρο. Και τα 7 κομματια. Θα ειχε ενδιαφερον η συνεχιση του καθε κομματιου με βαση τις αλλαγες που εγιναν με μνημονιο 2 και το τι εγινε με μνημονιο 3. Ειδικα προσωπικα εχω ενα τεραστιο κενο στο τι τοκους πληρωνουμε για καθε κομματι του χρεους. Αλλοι οι τοκοι του μνημ 1, αλλοι του 2, αλλοι με το 3 που εφερε και αλλαγες στα μηνμονια αλλα μου ειναι αγνωστο τι επιτοκια εχουν παλαια δανεια/ομολογ προ 2009 τα οποια συνεχιζουν να εξυπηρετουνται και ποσα ειναι αυτα τα κακα δανεια.
Περισιανίδης Ευθύμης
Ζητώ κατά κάποιο τρόπο συγνώμη αλλά τον τελευταίο καιρό δεν ασχολούμαι με οικονομικές αναλύσεις και μεγέθη. Ναι όντως θα είχε ενδιαφέρον να γίνει μια ανανέωση της εργασίας που έκανα με βάση τα νέα δεδομένα αλλά αυτή τη στιγμή είναι λίγο δύσκολο οπότε δεν μπορώ να απαντήσω με τη λεπτομέρεια που απαιτείται στα περισσότερα ερωτήματα που μου τίθενται. Συνεχίζω προσωπικά να ασχολούμαι με την πολιτική. Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό αλλά παγκόσμιο και έχει να κάνει με κοινωνικούς, ψυχολογικούς και οικονομικούς παράγοντες. Με την παιδεία και το πως ζούμε στην καθημερινότητά μας.
Ευαγγελία Σ.
Συγχαρητήρια κύριε Περισιανίδη για το άρθρο σας! Είναι απόλυτα κατανοητό και συγχρόνως πολύ περιεκτικο! Συμφωνώ κι εγώ πως θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να την ανανεώσετε!
Πανος Μακρης
Καταπληκτικο αρθρο για το Μνημονιο-1. Ευχαριστω αν και αργησα να το παρω χαμπαρι. Διαβασα αλλες πηγες και μπερδευτηκα. Αναρωτιεμαι συχνα αν αυτοι που γραφουν κατι το καταλαβαινουν οι ιδιοι. Μεγαλο πραγμα να μπορεις να γραφεις σαν \"αναγνωστης\". Δεν αναφερει τις συνθηκες αποπληρωμης του δανειου. Θα εκτιμουσα ενα νεο αρθρο με τα δυο επομενα μνημονια.
Γιαννης Κορινθος.
Κατ αρχην συγχαρητηρια για την δουλεια σας και το αρθρο σας. Κατα δευτερον θα ηθελα να εστιασω στο κατα ποσο επαιξε ρολο το κοστος των δημοσιων υπαλληλων στην διογκωση του χρεους.Συμφωνα με αυτα που γραφετε επαιξε πολυ μικρο ρολο. Η γνωμη μου ειναι εντελως αντιθετη. Υπεραριθμοι, καλοπληρωμενοι συμφωνα με ο,τι προσφεραν και... με εφ απαξ τυπου ΤΖΟΚΕΡ. Ειμαι ιδιοκτητης καφενειου στην Κορινθο και μεχρι το 2016 που γραφω αυτο το κειμενο εχω αναγκαστει να πουλησω οτι μου αφησαν οι προγονοι μου για να κρατησω ανοικτο το καφενειο... και χρωσταω πολλα πολλα ακομα. Με εκτιμηση Καραγεωργιου Ιωαννης Κορινθος. 31 Μαιου 2016.
Θαλια Ρουνη
Για τα δεινα των Ελληνων φταινε αποκλειστικα οι ιδιοι,που επελεγαν επι χρονια κυβερνηση με βαση μονο το προσωπικο τους συμφερον και τον γνωστο του γνωστου και οχι με βαση το μακροπροθεσμο καλο για την κοινωνια,που θα προεκυπτε απο μια αξιοκρατικη και μακροπροθεσμα ορθη πολιτικη.Οι ελληνες ποτε δεν καταλαβαν γιατι ζουσαν καλα (οι περισσοτεροι).Γιατι ζουσαν με δανεια, τα οποια οι κυβερνησεις επαιρναν,οχι για να τα τοποθετησουν σε παραγωγικο τομεα,αλλα για να τους τα μοιραζουν,ετσι ωστε οι κυβερνησεις να ξαναψηφιζονται.Δεν ειναι τυχαιο που το ιδιο κομμα κυβερνουσε 20 χρονια. Υπαρχει λοιπον οντως ηθικο θεμα.Τα δανεια που οι κυβερνησεις επαιρναν απο την Ευρωπη και τα μοιραζαν,πρεπει τωρα να τα γυρισουμε.Πως να το κανουμε δηλαδη? Το εαν πανω στην αναγκη μας,μας εκμεταλλευτηκαν με μνημονια,ας προσεχαμε και παλι ! Αγαπητε μου κυριε πολυ σωστα αναφερετε, οτι η Ελλαδα ειναι απο τις χωρες που λιγα εχουν δωσει στην Υγεια και Παιδεια. Δεν της μενουν χρηματα αφου δινει παρα πολλα σε ολο τον υπολοιπο, διογκωμενο εν σχεση με αλλες χωρες ,δημοσιο τομεα.Τα δανεια τα επαιρναν για να πληρωνουν μισθους και το χειροτερο,μισθους για ατομα που δεν εκαναν καμια παραγωγη. Με ενα μεγαλο μερος των δανειων και με την φορολογια των ιδιωτων πληρωναν μισθους και συνταξεις (υπερογκες) και ο,τι εμενε εξανεμιζοταν,χωρις να ξερει κανεις πως και που. Βεβαιως και σε πολλες χωρες συμβαινει αυτο,αλλα οι πολιτικοι τους εχουν και λιγο φιλοτιμο να τοποθετησουν ενα μερος των δανειων ή του πρωτογενους πλεονασματος σε παραγωγη. Ολες οι χωρες εχουν χρεη,ναι! Αλλα εχουν και καποια παραγωγη, οργανωση, αξιοκρατια, με αποτελεσμα την ''καποια''ομαλη λειτουργια της κοινωνιας. Οσο για την χρεοκοπια,θα συμφωνουσα μαζι σας,εφοσον ομως ημουν σιγουρη οτι θα υπηρχε μια κυβερνηση απο ικανους να αναδιοργανωσουν αξιοκρατικα και σωστα την νεα κοινωνια της δραχμης και οτι οι Ελληνες θα σκεπτονταν με βαση το δημοσιο συμφερον.Απο την στιγμη που η ελληνικη νοοτροπια δεν αλλαζει, καλυτερα να διοικουμαστε απο την Ευρωπη! Χειροτερα δεν θα ειναι!
Ανδρέας
Κύριε 27 δις ήταν το κόστος μόνο των συντάξεων για το 2009 εδώ και τα στοιχεία. Πουλάτε παραμύθια στον κόσμο http://www.idika.gr/files/22%CE%B7_%CE%B5%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7_%CE%97%CE%9B%CE%99%CE%9F%CE%A3_v2.pdf
Περισιανίδης Ευθύμιος
Ανδρέα τα 27 δις δεν τα βρήκα στο κείμενο που παράθεσες. Σε ποια σελίδα είναι; Επίσης το θέμα που μας ενδιαφέρει είναι το ποσό που επιβαρύνει τον προυπολογισμό και όχι τα ποσά που ξόδεψαν τα ταμεία. Τα στοιχεία τα βρήκα από τους ετήσιους προυπολογισμούς του κράτους που μπορεί να τους δει ο καθένας και μάλιστα προτείνω σε όλους να τους δουν και να κρίνουν.