Η κρίση για αρχάριους - Πρωτογενές Έλλειμμα, Ομόλογα, Τοκοχρεολύσια, Χρέος
Έλλειμμα και διαμόρφωση χρέους
Μια χώρα, όπως και ένα νοικοκυριό, έχει έσοδα και έξοδα. Όταν τα έσοδα μιας χώρας είναι λιγότερα από τα έξοδα τότε υπάρχει έλλειμμα. Το έλλειμμα επομένως είναι διαφορετικό από το χρέος. Το έλλειμμα δείχνει το ποσό που υστερούν τα έσοδα από τα έξοδα σε ένα χρόνο και όχι το συνολικό ποσό που χρωστάει η χώρα.
Το πρωτογενές έλλειμμα
Τα έξοδα μιας χώρας χωρίζονται γενικά σε κρατικές δαπάνες (μισθοί, συντάξεις, επιχορηγήσεις, δαπάνες για παιδεία, υγεία κτλ.) και σε δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους. Σαν εξυπηρέτηση του χρέους ορίζουμε τα χρήματα που πρέπει να δώσει ένα κράτος, για να πληρώσει προηγούμενα δάνεια. Η εξυπηρέτηση του χρέους μοιάζει κάπως με τις μηνιαίες δόσεις που καλείται να πληρώσει ένα νοικοκυριό. Πρωτογενές έλλειμμα είναι το έλλειμμα που προκύπτει αν εξαιρέσουμε από τα έξοδα του κράτους την εξυπηρέτηση του χρέους. Πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει όταν τα έσοδα είναι παραπάνω από τα έξοδα χωρίς φυσικά να υπολογίσουμε πάλι την εξυπηρέτηση του χρέους.
Ας φανταστούμε ένα νοικοκυριό που σε μηνιαία βάση: έχει έσοδα 1500 ευρώ,έξοδα σπιτιού - οικογενείας 1000 ευρώ,
και δόση δανείου 300 ευρώ.
Η οικογένεια αυτή θα λέγαμε πως έχει πρωτογενή πλεόνασμα 500 ευρώ μια που δεν υπολογίζουμε τη δόση του δανείου (την εξυπηρέτηση δηλαδή του χρέους). Ακόμα και αν η οικογένεια είχε 1200 ευρώ έσοδα, παρόλο που δε θα μπορούσε να ανταποκριθεί συνολικά, θα είχε πρωτογενές πλεόνασμα 200 ευρώ. Με έξοδα δηλαδή 1300 και έσοδα 1200 το νοικοκυριό θα λέγαμε πως έχει πρωτογενές πλεόνασμα. Παρόλα αυτά θα υπήρχε έλλειμμα.
Έτσι και μια χώρα. Ακόμα και αν τα έσοδα της υπερκαλύπτουν τα έξοδα μπορεί να υπάρχει έλλειμμα. Στην πραγματικότητα το έλλειμμα των χωρών είναι μάλλον ο κανόνας, ενώ και τα πρωτογενή ακόμα πλεονάσματα σπανίζουν. Τι σημαίνει αυτό; Πως στην πράξη οι περισσότερες χώρες ακόμα και αν έχουν αρκετά έσοδα να καλύψουν τα έξοδα τους, το πιο πιθανό είναι πως δε θα έχουν αρκετά έσοδα να καλύψουν και την εξυπηρέτηση του χρέους.
Όπως μπορεί να προσέξαμε υπάρχει μια διαφορά μεταξύ ενός οικογενειακού προϋπολογισμού και του προϋπολογισμού μιας χώρας. Πρώτον ένας οικογενειακός προϋπολογισμός φροντίζει κατά κανόνα να μην είναι ελλειμματικός. Δηλαδή από τα έσοδά του να καλύπτει και τα έξοδα αλλά και τις δανειακές υποχρεώσεις του. Αντίθετα μια χώρα κατά κανόνα δε μπορεί από τα έσοδα τις να καλύψει και τις ανάγκες της και να εξυπηρετήσει το χρέος της. Τι κάνει επομένως μια χώρα; Απλά δανείζεται. Διευρύνει τα έσοδα της δηλαδή μέσω του δανεισμού προκειμένου να μπορεί να καλύψει και τα κρατικά έξοδα αλλά και τα έξοδα της εξυπηρέτησης των προηγούμενων δανείων. Τι κάνουν επομένως κατά κανόνα όλες οι χώρες, και όχι μόνο η Ελλάδα, για να καλύψουν τις ανάγκες τους; Δανείζονται για να μπορούν να πληρώσουν προηγούμενα δάνεια.
Ομόλογα και τοκοχρεολύσια
Σε αντίθεση με μια οικογένεια, ή με μια επιχείρηση, που πληρώνει μηνιαίες δόσεις για τα δάνεια που πήρε, ο τρόπος που δανείζεται μια χώρα είναι λίγο διαφορετικός. Η επιχείρηση ή η οικογένεια δανείζεται από μια τράπεζα ένα ποσό το οποίο θα πρέπει να το ξεπληρώσει σταδιακά συνήθως με μηνιαίες ισόποσες δόσεις που συμπεριλαμβάνουν και τον τόκο του δανείου. Μια χώρα όμως δεν πληρώνει τα δάνεια της μ' αυτόν τον τρόπο. Συνήθως μια χώρα δανείζεται με τη μορφή ομολογιών. Παίρνει δηλαδή ένα ποσό από κάποιον δανειστή και σε αντάλλαγμα παραδίδει ένα ομόλογο (χρεόγραφο). Το ομόλογο αυτό θα πρέπει να πληρωθεί μετά από ένα καθορισμένο διάστημα. Συνήθως οι χώρες παίρνουν ομόλογα που λήγουν μετά από μερικά χρόνια. Τυπική περίπτωση είναι το 5ετές και το 10ετές ομόλογο αλλά υπάρχουν φυσικά και ομόλογα μεγαλύτερης διάρκειας.
Τα ομόλογα εκτός από την υποχρέωση να εξοφληθούν μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έχουν επιπλέον και τον ετήσιο τόκο που πρέπει να πληρωθεί στον ομολογιούχο με τη μορφή κουπονιού. Ο ομολογιούχος δηλαδή κάθε χρόνο παραδίδει το κουπόνι και εισπράττει τον αντίστοιχο τόκο. Το αποτέλεσμα αυτού του κατά τα άλλα ευέλικτου τρόπου δανεισμού μιας χώρας έχει σαν συνέπεια οι δανειακές υποχρεώσεις της να μην είναι σταθερές. Σε άτακτα διαστήματα μια χώρα θα πρέπει ξεχωριστά να εξοφλεί κουπόνια (τόκους) και ομόλογα (χρεολύσια). Π.χ. μια χώρα που πήρε δεκαετές ομόλογο 50 δις το 2002, μέχρι το 2012 θα πρέπει να πληρώνει μόνο τον τόκο. Αν ο τόκος ήταν 3% θα πρέπει να πληρώνει 1,5 δις ετησίως. Το 2012 όμως εκτός από τον τόκο θα πρέπει να επιστρέψει και τα 50 δις που πήρε. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα άλλες χρονιές τα χρεολύσια, δηλαδή τα ομόλογα που έληξαν, να είναι σχετικά μικρά και άλλες χρονιές σχετικά μεγάλα.
Πίνακας με τον χρόνο λήξης των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου τα επόμενα χρόνια
Τόκοι και διόγκωση Χρέους
Όπως προείπαμε γενικός κανόνας είναι πως επειδή μια χώρα δεν έχει αρκετά έσοδα για να καλύψει ταυτόχρονα τα έξοδα της και να πληρώσει προηγούμενα δάνεια, καταφεύγει στον δανεισμό. Πιθανό πολλοί πιστεύουν πως το κυριότερο μέρος ενός χρέους προκύπτει από συσσωρευμένα πρωτογενή ελλείμματα. Στην πραγματικότητα οι τόκοι παίζουν σημαντικό ρόλο στη διόγκωση του χρέους.
Η Ελλάδα από το 2000 μέχρι σήμερα δίνει κατά μέσο όρο σε τόκους 10 δις ετησίως. Σε 10 χρόνια οι τόκοι που πλήρωσε η Ελλάδα ήταν περίπου 100 δις ευρώ. Ένα μη ευκαταφρόνητο ποσό. Για να το πούμε και διαφορετικά φανταστείτε μια οικονομία που καταφέρνει να καλύπτει πλήρως τα έξοδα της από τα έσοδα. Να έχει δηλαδή μηδενικό πρωτογενές έλλειμμα. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση το χρέος μπορεί να διογκωθεί. Ο λόγος είναι οτι μπορεί μεν η χώρα να έχει αρκετά χρήματα για να καλύψει τις ανάγκες της, χρειάζεται όμως και παραπάνω χρήματα για να πληρώσει τους τόκους του χρέους. Μάλιστα συνεχίζοντας με αυτό το ρυθμό η χώρα αυτό που κάνει είναι να κεφαλαιοποιεί τους τόκους που δεν μπορεί να τους πληρώσει και να τους συσσωρεύει σε καινούργιο μεγαλύτερο χρέος και τόκο.
Για να δώσουμε ένα παράδειγμα της αρνητικής επίδρασης που έχουν οι τόκοι στο χρέος, φανταστείτε μια οικονομία που ξεκινάει με 100 δις χρέος και επί 20 χρόνια καταφέρνει να καλύπτει τις ανάγκες από τα έσοδα της αλλά πληρώνει για το υπάρχον χρέος 5% επιτόκιο. Το χρέος αυτής της χώρας μετά από 20 χρόνια θα εκτοξευτεί στα 265 δις παρά το γεγονός οτι η χώρα όλα αυτά τα χρόνια δε δανείστηκε ούτε ένα ευρώ για δικές της ανάγκες.
Ανακεφαλαίωση
Ανακεφαλαιώνοντας, είδαμε πως το ύψος τους χρέους δεν πρέπει να κρίνεται απόλυτα αλλά σε σχέση με το ΑΕΠ. Είδαμε επίσης πως η Ελλάδα δεν έχει την πρωτοτυπία να έχει μεγάλο χρέος. Οι περισσότερες χώρες στον κόσμο έχουν μεγάλο εξωτερικό χρέος σε σχέση πάντα με το ΑΕΠ. Μάλιστα αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι πως σε παγκόσμια κλίμακα ισχυρές οικονομικά χώρες όπως ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία αλλά και Γερμανία έχουν τεράστιο χρέος ενώ αδύναμες οικονομίες εμφανίζουν μικρό χρέος. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι πως η Ελλάδα παρουσιάζει μικρότερο εξωτερικό χρέος σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου έχει όμως ιδιαίτερα μεγάλο δημόσιο χρέος. Ωστόσο το ιδιαίτερα υψηλό δημόσιο χρέος το είχε σαν ποσοστό και την εποχή που μπήκαμε στο ευρώ. Τέλος αναφερθήκαμε στα ελλείμματα που παρουσιάζουν οι περισσότερες χώρες στον κόσμο και στο γεγονός πως ουσιαστικά δανείζονται για να πληρώσουν προηγούμενα δάνεια. Η παγκόσμια οικονομία δηλαδή βασίζεται σε έναν ατελείωτο δανεισμό όπου χώρες και ιδιώτες δανείζονται ουσιαστικά για να πληρώσουν προηγούμενες οφειλές. Η κατάσταση αυτή της παγκόσμιας οικονομίας θα πρέπει να ληφθεί υπόψη όταν αξιολογούμε την Ελληνική περίπτωση. Επίσης πρέπει να αξιολογηθεί και ο ρόλος των τόκων που διογκώνουν το χρέος όχι μόνο της Ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας.
Σχόλια
Αθανασάκης Θωμάς
Κύριε Περισιανίδη, Συγχαρητήρια αν και δεν ασχολούμαι με οικονομικά έμαθα πάρα πολλά με αυτά που γράφετε .. Δεν μπορώ ώμος να κατανοήσω ένα πράγμα .. Μια χώρα σαν την Ελλάδα που έχει όπως λέτε περίπου 50 δις καθαρά έσοδα .. Και 22 δις για μισθούς και συντάξεις .. Αρα μένουν υπόλοιπο 50 - 22 = 28 δις .. Και δεν μιλάω για τώρα αλλά πολλά χρόνια πριν δημιουργηθεί αυτό το τεράστιο χρέος να κανονίσουμε να περνάμε με τα άλλα 28 δις .. Και να μην δανειζόμαστε .. Πραγματικά εγώ μπορεί να μην καταλαβαίνω αλλά οι τόσο φωτισμένοι οικονομολόγοι του κράτους δεν ήξεραν ότι οι τοκογλύφοι θα μας πίνουν μια ζωή το αίμα .. Τον λόγο να παίρνω δανικά αντί να προσαρμόσω την οικονομία μου όπως θα το έκανα στο σπίτι μου έχω 28 δις με αυτά περνάω .. Η όλοι αυτοί που μας κυβερνάνε τόσα χρόνια είναι απλά υπάλληλοι των τραπεζών για να μην πω καμιά πιο βαριά κουβέντα ότι από το 1945 μας κυβερνάνε οι δωσίλογοι .. τα παιδιά τους .. και είμαστε τόσο μα τόσο ανόητοι που περιμένουμε να μας σώσουν τα εγγόνια τους !!!!!!!!!!
Περισιανίδης Ευθύμης
Ευχαριστώ κύριε Αθανασάκη. Μερικές παρατηρήσεις. Τα έξοδα μιας χώρας δεν είναι μόνο μισθοί και συντάξεις. Υπάρχουν λειτουργικά έξοδα, έργα, προμήθειες κτλ. Ωστόσο για μένα η ουσία είναι πως την ευθύνη της διαχείρισης την είχαν οι πολιτικοί. Έπρεπε να φροντίσουν τα έξοδα να είναι κοντά στα έσοδα. Αυτό μόνο αυτοί που κυβέρνησαν μπορούσαν να το οργανώσουν και να το καθορίσουν. Από την άλλη να σημειώσουμε οτι δεν είναι απαραίτητο να έχεις πλεόνασμα κάθε χρόνο. Και ένα μικρό σχετικά έλλειμμα δε θα έβλαπτε. Τέλος αξίζει να δούμε και τι ρόλο έπαιξε και το ευρώ στη διαμόρφωση του χρέους.
Βασίλης Σεραφειμάκης
Αναρωτιέμαι εάν οι \\\"Φίλοι τού Ποταμιού\\\" διάβασαν προσεκτικά όλο το κείμενο και αν αποκόμισαν από αυτό τα σημαντικά διδάγματα που παρέχει. Το κείμενο έχει σημαντικές παραλείψεις, οι οποίες δείχνουν ότι ο συγγραφέας ανήκει στην καθεστηκυία σχολή ανάλυσης (πχ δεν μνημονεύει καθόλου το θεμελιώδες δεδομένο ότι ένα κράτος με δημοσιονιομική και νομισματική αυτονομία έχει την ευχέρεια να δανείζει τον εαυτό του και να καθορίζει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού του). Αλλά έχει πάμπολλες τσουχτερές αλήθειες για όσους τυχόν παραμένουν οπαδοί τών αποτυχημένων και εγκληματικά λανθασμένων Ευρωπαϊκών οικονομικών πολιτικών.
χρηστος
Το 0,1 το 0,2 κτλ ειναι το ποσοστο του ΑΕΠ στον πρωτο πινακα?
Παύλος
Κατάντησαν μια υπερήφανη χώρα, να μην μπορεί να ζήσει χωρίς δάνεια. Οι Νεοέλληνες έμαθαν τι σημαίνει \"Σπρέντ\" αλλά δεν γνωρίζουν την Αριστοτελική \"ενδελέχεια\". Ξέρουν τι είπε η Καγκελάριος της Γερμανίας, δεν γνωρίζουν όμως τι είπε ο Αρίσταρχος. Ξέρουν τον υπουργό οικονομικών της Γερμανίας, δεν γνωρίζουν όμως τον πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών. Γιαυτήν την κατάντια της πατρίδας μου δεν ευθύνεται κανείς? Ουστ!!!!
marlow21
Κατ\' αρχάς να πω, αν και θα το καταλάβετε, ότι είμαι άσχετος από οικονομικά. Θέλω να ρωτήσω, με αφορμή το κείμενό σας, γιατί η Ολλανδία δεν χρειάστηκε να μπει σε Μνημόνιο; Γνωρίζω ότι η Ολλανδία έχει τριπλάσιο ΑΕΠ από την Ελλάδα και πολλαπλάσιες ποσοστό του ΑΕΠ της προέρχεται από εξαγωγές. Εμείς έχουμε γύρω στα 20 δισ. εξαγωγές, οι Ολλανδοί 180 δισ. ? αν θυμάμαι καλά. Ο λόγος είναι ότι μπορούν να αποπληρώνουν τα δάνεια που έχουν πάρει χωρίς να δανείζονται ή είναι κάτι πιο περίπλοκο; Δε βρήκα λογική εξήγηση στο ερώτημα γιατί εμείς Μνημόνιο και όχι και αυτοί; Ευχαριστώ εκ των προτέρων!
Περισιανίδης Ευθύμης
marlow21 σχετικά με το σχόλιο σου για τις γνώσεις σου στα οικονομικά θα ήθελα να κάνω την εξής παρατήρηση. Με την εργασία αυτή ήθελα να φέρω τα οικονομικά πιο κοντά στον πολίτη. Σε ένα επίπεδο δεν θέλουμε να υπολογίσουμε κάτι πολύπλοκο, αλλά να κατανοήσουμε βασικές έννοιες όπως έσοδα έξοδα κτλ τα οποία απαιτούν απλή αριθμητική. Λίγο αυτοπεποίθηση θέλει και να ασχοληθούμε. Το ερώτημα σου έχει ενδιαφέρον και θα σου απαντήσω κάπως γενικά. Πιο συγκεκριμένα μπορείς να ανατρέξεις σε κάποιο πίνακα εξέλιξης του χρέους της Ολλανδίας αν σε ενδιαφέρει. Για να πληρώνει πραγματικά μια χώρα το χρέος της αυτό θα πρέπει αυτό να μειώνεται. Στην πράξη όμως αυτό δε συμβαίνει. Δεν είναι λογικό δηλαδή να λες πως η Γερμανία έχει χρέος 2,3 τρις αλλά το πληρώνει και την άλλη χρονιά να έχει χρέος 2,4. Οι εξαγωγές που αναφέρεις είναι ένας χρήσιμος δείκτης αλλά δεν λέει όλη την αλήθεια. Το μυστικό βρίσκεται οτι το πλεόνασμα στις εξαγωγές δεν μεταφράζεται συνήθως σε έσοδα για το κράτος ή και για τους πολίτες που μας ενδιαφέρει. Έτσι θεωρητικά μια χώρα μπορεί να έχει μεγάλο εμπορικά πλεόνασμα και ταυτόχρονα μεγάλο χρέος. Το θέμα είναι δηλαδή τι θα φορολογηθεί και σε ποιες τσέπες θα μπει το πλεόνασμα γιατί λεφτά όντως υπάρχουν. Το γιατί μπαίνει μια χώρα σε μνημόνιο είναι θέμα πολιτικό και όχι κάτι φυσικό που γίνεται από μόνο του. Το δεδομένο είναι οτι το 2009 - 2010 ανέβηκαν τα Ελληνικά spread. Το πως λειτουργεί αυτό το εξηγώ στην εργασία. Ελπίζω να σε βοήθησα.
Απόστολος
Κατατοπιστικότατο άρθρο, ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που αφιερώσατε.
Αλεξ
Δεν θα μπορούσα να είχα ξοδέψει καλύτερα τον χρόνο μου! Μετά από αυτό το άρθρο όλα βγάζουν νόημα. Δεν θα έπρεπε αυτό το κείμενο να έχει δοθεί ήδη από την ημέρα που δημοσιεύτηκε σε κάθε πολίτη για να μπορεί να παρακολουθεί, να ΚΑΤΑΝΟΕΙ και να κρίνει τις εξελίξεις? Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει μέριμνα. Και αυτό μάλλον λόγω κάποιας σκοπιμότητας. Ευτυχώς με το διαδίκτυο μπορούμε να πάρουμε λίγο την κατάσταση στα χέρια μας και να κάνουμε βήματα προς την \"αφύπνιση\" που να μας βγάλει από την \"σπηλιά του πλάτωνα\". Δεν έχω να προσθέσω τίποτα ή όποιαδήποτε απορία. Το κείμενο είναι άψογο, συνεκτικό, αδιάτρητο! Ένα πλήρες και ανελλειπές δίδαγμα. Μόνο συγχαρητήρια για την αντικειμενική, αμερόληπτη και ταυτόχρονα απόλυτα κατανοητή σε όλους παρουσίαση των οικονομικών μηχανισμών και γεγονότων. Κύριε Περισιανίδη είμαι ευγνώμον! Άμεση προώθησή του σε όλους.
Νίκη
Ευχαριστούμε για το κατατοπιστικό άρθρο. Θα μπορούσατε σε ένα άλλο άρθρο να εξηγήσετε πώς δουλεύουν τα χρηματιστήρια; Τί ακριβώς γίνεται τώρα με το χρηματιστήριο της Κίνας; Ευχαριστώ προκαταβολικά
Παντελής
Κύριες Περισιανίδη πως κρίνετε τις κινήσεις της κυβέρνησης μέχρι τώρα σχετικά με τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές; Από τη στιγμή που οι δανειστές αρνούνται κούρεμα, πιστεύετε ότι μια επιμήκυνση, ένα περιθώριο μη πληρωμής τόκων και μια μείωση επιτοκίου θα μπορούσαν να κάνουν το χρέος βιώσιμο ή στο τέλος θα ήταν μια από τα ίδια; Τέλος μήπως γνωρίζετε ποια θα είναι η πορεία της χώρας εκτός ευρώ αν παρ\'ελπίδα δεν κλείσει συμφωνία; υγ. Μιλήσατε για το ευρώ αφήνοντας κάποιες σκιές. Χωρίς να ξέρω οικονομικά μου έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ο μόνος λόγος ύπαρξης του είναι για να κερδίσουν οι πολυεθνικές. Χονδρικά, αύξησαν τις τιμές τους, αναγκάστηκε το κράτος να δώσει μεγαλύτερους μισθούς για μπορέσει να ανταποκριθεί ο καταναλωτής και για να το καταφέρει αυτό έπρεπε να αυξήσει τον δανεισμό. Άρα δανείζονταν για να γεμίζει τα ταμεία των πολυεθνικών!
Θοδωρής
Απλά ευχαριστούμε που μας βοηθήσατε να καταλάβουμε τις βασικές έννοιες στην νέα Ελληνική τραγωδία που περνάει η χώρα μας. Επειδή κατανοώ τον απλό τρόπο γραφής σας (ιδιαίτερα όταν δίνεται παραδείγματα και κάνετε συγκρίσεις κράτους και οικογένειας) και θα ήθελα να παρακολουθώ τις αναλύσεις σας ή ακόμα και τις τοποθετήσεις σας υπάρχει κάποιο site που μπορούμε να σας βρίσκουμε. Ευχαριστούμε προκαταβολικά
Περισιανίδης Ευθύμης
ʽΠαντελήʼ σύμφωνα με τα δεδομένα που μας έχουν δώσει όσες πολιτικές ομάδες έχουν κυβερνήσει ή συγκυβερνήσει δεν υπάρχει διαπραγμάτευση. Υπάρχουν απαιτήσεις των δανειστών που απλά πρέπει να ικανοποιηθούν. Για τη δεύτερη ερώτησή σου για “την επιμήκυνση χρέους” δε νομίζω να λύσει το πρόβλημα. Κάπου είχα διαβάσει οτι στην παγκόσμια ιστορία δεν υπάρχει αναδιάρθρωση χρέους προς όφελος του δανειζόμενου με πρωτοβουλία του δανειστή. Δεν ξέρω αν ισχύει αλλά μου ακούγεται λογικό. Για το ευρώ έχω γράψει αυτό http://www.veriorama.com/krisi_euro.php
Περισιανίδης Ευθύμης
ʽΘοδωρήʼ ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Υπάρχει σκέψη για δημιουργία ειδικού site για την κρίση. Μέχρι τότε μπορείτε να με βρίσκετε εδώ. Επίσης έχω γράψει και κάποια άρθρα σε αυτό το site Για το ευρώ έχω γράψει αυτό http://www.veriorama.com/krisi_euro.php και κάποια άρθρα http://www.veriorama.com/article_group.php?type=best
Γίωργος Παπ
Κυριε Περισιανίδη, συγχαρητήρια για το εξαιρετικά εμπεριστατωμένο άρθρο. Ειμαι ένας απο τους πολίτες που τρέμουν στην ιδέα της χρεοκοπίας. Ο λόγος δεν είναι ο φοβος οτι \"δε θα εχουμε να φαμε\" ή οτι \"θα επικρατήσει το απόλυτο χάος\". Η μεγαλη μου ανυσηχία ειναι οτι σε εθνικό επίπεδο, θεωρώ οτι οι δανειστές προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τη ζημια τους απο τη δική μας \"αθετηση πληρωμων\", θα διαθέσουν το χρέος μας προς εξαγορά. Ποιος μπορει να ενδιαφερεται για να αγοράσει το χρέος μιας χρεοκοπημένης Ελλαδας? Μα φυσικά οι \"καλοί μας γείτονες\". Η σκέψη λοιπον, να σταματήσουμε να χρωστάμε στην Ευρωπη και στο ΔΝΤ και ξαφνικά να βρεθουμε να χρωστάμε το ίδιο χρέος στην Τουρκία, με προβληματίζει ιδιεταιρα, καθοσον μια τετοια κίνηση απο πλευρας της γειτονικης μας χωρας, δεν θα ειχε φυσικά αγαθους σκοπους, αλλα στοχο να αξιώσει (και μαλιστα με νομιμη προφαση) ουσιαστική κυριαρχία επι ελληνικών εδαφών και οικονομικών πόρων στο Αιγαίο και τη Θράκη. Προφανώς κατι τέτοιο ειναι αδυνατο να γινει αποδεκτό απο οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση (ελπιζω), γεγονός το οποιο μοιραια οδηγει σε πολεμο. Ενα πολεμο τον οποιο μια χρεοκοπημένη χωρα, δεν θα εχει πορους να στηρίξει. Θα ήθελα καποιο σχολιο επ\'αυτου.
Περισιανίδης Ευθύμης
Περίεργο σενάριο η πώληση του χρέους στην Τουρκία. Έχει γίνει κάτι αντίστοιχο ιστορικά; Αν ναι θα ήθελα να μου στείλετε κάποιο link ή πληροφορία να το διαβάσω.
Γιώργος Παπ
(1/2) Κατʼαρχην να ξεκαθαρίσω οτι δεν ειμαι νομικός, ιστορικός ή οικονομολογος. Ειμαι στρατιωτικός. Το θεμα που θετω ξεκίνησε να με προβληματίζει μετα τις δηλώσεις Νταβουτογλου (30ιουν) περι προθεσεως της Τουρκίας να συνδραμει οικονομικά την Ελλαδα ωστε να «... κερδίσει τη φιλία του ελληνικού λαού και τη δυνατότητα να μετατραπεί το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης.» «Θαλασσα ειρηνης»?? χμμ... Εκφραση που γενικως περναει απαρατηρητη σε οσους δεν εχουν να ασχολουνται καθημερινα με αεροναυτικες παραβιασεις τως συνόρων μας και αλλες παρομοιες πρακτικες των γειτόνων, οι οποιες εντασονται στο πλαισιο της (επισημα δεδηλωμενης) θεωρίας οτι το Αιγαιο θα επρεπε να διχοτομηθει κατα τον 25 μεσημβρινό. [επειδη δε μπορω να το αναλυσω αυτο, ψαξτε το λιγο και το συζηταμε]. Αυτα ως προς τα ενδιαφεροντα της Τουρκίας και την προθεσή της να μας «σωσει».
Γίωργος Παπ
(2/2) Ως προς το θεμα εκχωρησης του δανείου σε τριτους τωρα... Οχι, δεν εχω υπʼοψη μου αν εχει ξαναγίνει στο παρελθόν. Δυστυχως δεν ασχολουμαι σε τετοιο βαθμο με την ιστορία και γιʼαυτο το σχολιο μου ειχε χαρακτηρα «προσωπικης ανυσηχίας» και οχι μιας εμπεριστατωμενης τοποθέτησης. Παρʼολα αυτα θα σας πω απο που πηγάζει η ανυσηχία μου οτι κατι τέτοιο ειναι νομικώς εφικτό: 1) Τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών (σε επιπεδο φυσικών και νομικών προσωπων) χαρακτηρίζονται νομικα ως κεφάλαια (assets) της εκάστοτε τράπεζας που τα εχει στην κατοχή της. Αυτό τους δίνει το δικαίωμα να τα χειριστούν κατα το δοκούν οταν αυτες κρίνουν σκοπιμο. Το γεγονός αυτο αποτυπωνεται στους όρους των δανειακών συμβάσεων που υπογραφουμε για να παρουμε οποιοδηποτε δανειο θέλουμε (στεγαστικο, καταναλωτικό, κλπ) συννηθως με τη φραση «η Χ-BANK διατηρεί το δικαίωμα να εκχωρήσοει σε τρίτους την είσπραξη των απαιτήσεών της που απορρεουν απο την παρουσα συμβαση». Φρονώ, χωρίς να ειμαι απολυτα βεβαιος, οτι κατι αντίστοιχο ισχυει και στις διεθνείς δανειακες συμβάσεις (οπως αυτη του Μαιου 2010). 2)Στο κειμενο της παραπάνω συμβασης (το οποιο φυσικα δεν εχω καταφερει να το διαβασω όλο) περιέχεται το εξής: (Αρ.14 Παρ.5 Συμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης //20-5-2010) «14. ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ (5) Με την παρούσα ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία, από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγώγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή έκτελέσης δικαστικής αποφάσης ή προσωρινή διαταγή, και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος.» Δεν ξερω, εμενα ολα αυτα με προβληματίζουν πολύ. Δυστυχώς δεν εχω το γνωσιακό υπόβαθρο, αλλα ουτε και το χρόνο να κατσω να τα αναλύσω. Δεν γνωρίζω αν κατι τετοιο εχει γινει στο παρελθόν. Αλλα και να μην εχει γίνει, απο μονο του αυτο δεν με εφυσηχαζει. Σιγουρα θεωρώ οτι στις οποιες αποφασεις παιρνουμε (σαν χωρα) θα πρεπει να ειμαστε σιγουροι οτι βλεπουμε ολη τη σκακιέρα, και οχι μονο το τετραγωνακι στο οποιο θα πάμε. Δυστυχως πολλοι απο μας βλεπουμε μονο το τετραγωνακι στο οποιο ειμαστε τωρα ή ημασταν 2 κινησεις πριν.
Φίλιππος
Αν μπορούσατε να οργανώσετε ένα σεμινάριο για κάποιους άσχετους που επηρεάζουν την κοινωνία θα προσφέρατε μεγάλη υπηρεσία στην χώρα.
Ιπτάμενος Διάκος
Το άρθρο είναι ελλειπέστατο. Κατ\' αρχήν δεν μας λέει ποιοί είναι αυτοί που μπορούν να δανίζουν όλα τα κράτη του κόσμου που αυξάνουν το ΑΕΠ τους συνεχώς και γίνονται όλο και πιο αξιόχρεα; Που τα βρίσκουν αυτά τα λεφτά; Γιατί δεν μπορούν τα κράτη να κάνουν το ίδιο, ώστε να βγάζουν μόνα τους αυτά τα λεφτά και να μην χρειάζεται να τα δανίζονται; Τους νόμους τους κατασκευάζουν τα κράτη και οι κυβερνήσεις. Και μπορούν να τους επιβάλλουν άνετα στις τράπεζες και στα funds και σε κάθε λογής κερδοσκόπο. Γιατί δεν αλλάζουν τους κανόνες ώστε να μην χρειάζεται να χρωστάνε στους ιδιώτες, αλλά αφήνονται να ελέγχονται από αυτούς; Έπειτα, το άρθρο αυτό αποδέχεται εξαρχής ότι λίγο πολύ τα κράτη είναι πάντα ελλειματικά και δανίζονται, αρκεί να αυξάνονται τα ΑΕΠ τους και όλα είναι καλά. Δεν μας λέει, ως πότε θα μπορούν να αυξάνονται τα ΑΕΠ όλων των κρατών; Μέχρι πότε θα μπορεί η πραγματική παγκόσμια οικονομία να αυξάνεται; μέχρι πότε θα μπορούν να αντλούνται περισσότεροι πόροι για να αυξάνονται τα χρέη και το ΑΕΠ;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ
Κύριε Περισιανίδη, Θέλω να σας συγχαρώ για το άρθρο σας και τον τρόπο που το έχετε συγράψει. Είναι πολύ αναλυτικό και κατανοητό και από τον πιό αδαή. Εάν κι\' εφόσον σας είναι εύκολο, παρακαλώ, παρουσιάστε μας και τα κεφάλαια των δανείων με τους αντίστοιχους τόκους που έχουμε λάβει, ιδιαίτερα αυτών της Ισπανίας. Ευχαριστώ πολύ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ dkalogirou7@gmail.com
βάνα
Ευχαριστούμε για την καταπληκτική αναλυτική αλλά και επεξηγηματική αναφορά για το μνημόνιο και το ΑΕΠ. Το θέμα είναι ότι η χώρα μας έδειξε περίτρανα ότι δανειζότανε όχι για μισθούς και συντάξεις αφού τα εισέπραττε μέσω εφορίας (με αυξημένο ποσοστό φοροδιαφυγής) αλλά και τα δάνεια δεν χρησιμοποιούνταν προς χρηματοδότηση της παιδείας και της υγείας κτλ. για κοινωνικό όφελος τότε για ποιο λόγο δανειζόμασταν.
Μιχαλης
Εξαιρετικο αρθρο. Και τα 7 κομματια. Θα ειχε ενδιαφερον η συνεχιση του καθε κομματιου με βαση τις αλλαγες που εγιναν με μνημονιο 2 και το τι εγινε με μνημονιο 3. Ειδικα προσωπικα εχω ενα τεραστιο κενο στο τι τοκους πληρωνουμε για καθε κομματι του χρεους. Αλλοι οι τοκοι του μνημ 1, αλλοι του 2, αλλοι με το 3 που εφερε και αλλαγες στα μηνμονια αλλα μου ειναι αγνωστο τι επιτοκια εχουν παλαια δανεια/ομολογ προ 2009 τα οποια συνεχιζουν να εξυπηρετουνται και ποσα ειναι αυτα τα κακα δανεια.
Περισιανίδης Ευθύμης
Ζητώ κατά κάποιο τρόπο συγνώμη αλλά τον τελευταίο καιρό δεν ασχολούμαι με οικονομικές αναλύσεις και μεγέθη. Ναι όντως θα είχε ενδιαφέρον να γίνει μια ανανέωση της εργασίας που έκανα με βάση τα νέα δεδομένα αλλά αυτή τη στιγμή είναι λίγο δύσκολο οπότε δεν μπορώ να απαντήσω με τη λεπτομέρεια που απαιτείται στα περισσότερα ερωτήματα που μου τίθενται. Συνεχίζω προσωπικά να ασχολούμαι με την πολιτική. Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό αλλά παγκόσμιο και έχει να κάνει με κοινωνικούς, ψυχολογικούς και οικονομικούς παράγοντες. Με την παιδεία και το πως ζούμε στην καθημερινότητά μας.
Ευαγγελία Σ.
Συγχαρητήρια κύριε Περισιανίδη για το άρθρο σας! Είναι απόλυτα κατανοητό και συγχρόνως πολύ περιεκτικο! Συμφωνώ κι εγώ πως θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να την ανανεώσετε!
Πανος Μακρης
Καταπληκτικο αρθρο για το Μνημονιο-1. Ευχαριστω αν και αργησα να το παρω χαμπαρι. Διαβασα αλλες πηγες και μπερδευτηκα. Αναρωτιεμαι συχνα αν αυτοι που γραφουν κατι το καταλαβαινουν οι ιδιοι. Μεγαλο πραγμα να μπορεις να γραφεις σαν \"αναγνωστης\". Δεν αναφερει τις συνθηκες αποπληρωμης του δανειου. Θα εκτιμουσα ενα νεο αρθρο με τα δυο επομενα μνημονια.
Γιαννης Κορινθος.
Κατ αρχην συγχαρητηρια για την δουλεια σας και το αρθρο σας. Κατα δευτερον θα ηθελα να εστιασω στο κατα ποσο επαιξε ρολο το κοστος των δημοσιων υπαλληλων στην διογκωση του χρεους.Συμφωνα με αυτα που γραφετε επαιξε πολυ μικρο ρολο. Η γνωμη μου ειναι εντελως αντιθετη. Υπεραριθμοι, καλοπληρωμενοι συμφωνα με ο,τι προσφεραν και... με εφ απαξ τυπου ΤΖΟΚΕΡ. Ειμαι ιδιοκτητης καφενειου στην Κορινθο και μεχρι το 2016 που γραφω αυτο το κειμενο εχω αναγκαστει να πουλησω οτι μου αφησαν οι προγονοι μου για να κρατησω ανοικτο το καφενειο... και χρωσταω πολλα πολλα ακομα. Με εκτιμηση Καραγεωργιου Ιωαννης Κορινθος. 31 Μαιου 2016.
Θαλια Ρουνη
Για τα δεινα των Ελληνων φταινε αποκλειστικα οι ιδιοι,που επελεγαν επι χρονια κυβερνηση με βαση μονο το προσωπικο τους συμφερον και τον γνωστο του γνωστου και οχι με βαση το μακροπροθεσμο καλο για την κοινωνια,που θα προεκυπτε απο μια αξιοκρατικη και μακροπροθεσμα ορθη πολιτικη.Οι ελληνες ποτε δεν καταλαβαν γιατι ζουσαν καλα (οι περισσοτεροι).Γιατι ζουσαν με δανεια, τα οποια οι κυβερνησεις επαιρναν,οχι για να τα τοποθετησουν σε παραγωγικο τομεα,αλλα για να τους τα μοιραζουν,ετσι ωστε οι κυβερνησεις να ξαναψηφιζονται.Δεν ειναι τυχαιο που το ιδιο κομμα κυβερνουσε 20 χρονια. Υπαρχει λοιπον οντως ηθικο θεμα.Τα δανεια που οι κυβερνησεις επαιρναν απο την Ευρωπη και τα μοιραζαν,πρεπει τωρα να τα γυρισουμε.Πως να το κανουμε δηλαδη? Το εαν πανω στην αναγκη μας,μας εκμεταλλευτηκαν με μνημονια,ας προσεχαμε και παλι ! Αγαπητε μου κυριε πολυ σωστα αναφερετε, οτι η Ελλαδα ειναι απο τις χωρες που λιγα εχουν δωσει στην Υγεια και Παιδεια. Δεν της μενουν χρηματα αφου δινει παρα πολλα σε ολο τον υπολοιπο, διογκωμενο εν σχεση με αλλες χωρες ,δημοσιο τομεα.Τα δανεια τα επαιρναν για να πληρωνουν μισθους και το χειροτερο,μισθους για ατομα που δεν εκαναν καμια παραγωγη. Με ενα μεγαλο μερος των δανειων και με την φορολογια των ιδιωτων πληρωναν μισθους και συνταξεις (υπερογκες) και ο,τι εμενε εξανεμιζοταν,χωρις να ξερει κανεις πως και που. Βεβαιως και σε πολλες χωρες συμβαινει αυτο,αλλα οι πολιτικοι τους εχουν και λιγο φιλοτιμο να τοποθετησουν ενα μερος των δανειων ή του πρωτογενους πλεονασματος σε παραγωγη. Ολες οι χωρες εχουν χρεη,ναι! Αλλα εχουν και καποια παραγωγη, οργανωση, αξιοκρατια, με αποτελεσμα την ''καποια''ομαλη λειτουργια της κοινωνιας. Οσο για την χρεοκοπια,θα συμφωνουσα μαζι σας,εφοσον ομως ημουν σιγουρη οτι θα υπηρχε μια κυβερνηση απο ικανους να αναδιοργανωσουν αξιοκρατικα και σωστα την νεα κοινωνια της δραχμης και οτι οι Ελληνες θα σκεπτονταν με βαση το δημοσιο συμφερον.Απο την στιγμη που η ελληνικη νοοτροπια δεν αλλαζει, καλυτερα να διοικουμαστε απο την Ευρωπη! Χειροτερα δεν θα ειναι!
Ανδρέας
Κύριε 27 δις ήταν το κόστος μόνο των συντάξεων για το 2009 εδώ και τα στοιχεία. Πουλάτε παραμύθια στον κόσμο http://www.idika.gr/files/22%CE%B7_%CE%B5%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7_%CE%97%CE%9B%CE%99%CE%9F%CE%A3_v2.pdf
Περισιανίδης Ευθύμιος
Ανδρέα τα 27 δις δεν τα βρήκα στο κείμενο που παράθεσες. Σε ποια σελίδα είναι; Επίσης το θέμα που μας ενδιαφέρει είναι το ποσό που επιβαρύνει τον προυπολογισμό και όχι τα ποσά που ξόδεψαν τα ταμεία. Τα στοιχεία τα βρήκα από τους ετήσιους προυπολογισμούς του κράτους που μπορεί να τους δει ο καθένας και μάλιστα προτείνω σε όλους να τους δουν και να κρίνουν.